Nowelizacja ustawy (Dz.U. z 28 listopada 2008 r., nr 210 poz. 1321) wynika z obowiązku dostosowania się do regulacji dotyczących uznawania kwalifikacji zawodowych, jaki Unia Europejska nałożyła na Polskę we wrześniu 2005 roku (Dyrektywa 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 7 września 2005 r.).
Nowe zapisy uzależniają przynależność do danego samorządu zawodowego od stopnia uzyskanego wykształcenia. Polski model kształcenia, zgodnie z tzw. Deklaracją Bolońską, zakłada dwustopniowość trybu nauczania na wyższych uczelniach architektonicznych. Nowelizacja wprowadza obowiązek przynależności absolwentów wydziałów architektury do różnych samorządów, w zależności od stopnia uzyskanych przez nich kwalifikacji. Osoby, które po zdaniu egzaminu będą posiadać uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej w ograniczonym zakresie, i które nie legitymują się tytułem magistra, będą od tej pory zrzeszane w Izbie Inżynierów Budownictwa.
Poza granicami Polski praca w zawodzie architekta będzie możliwa od razu w tzw.
automatycznym trybie uznawania kwalifikacji jedynie w przypadku osób, które należą do Izby Architektów. W innych przypadkach taka praca będzie możliwa jedynie po przejściu procesu tzw. uznawania kwalifikacji w systemie ogólnym, który przyznaje państwu przyjmującemu większą swobodę w wydawaniu ostatecznych decyzji.
W trakcie prac sejmowych nad nowelizacją ustawy Izba Architektów przedstawiła szereg kompleksowych rozwiązań prawnych. Miały one na celu korektę zaistniałych w procesie legislacji nieścisłości i dopasowania ostatecznego brzmienia ustawy do założeń unijnej dyrektywy. Postulowała ona rozwiązania systemowe, m.in. w zakresie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie w
Prawie budowlanym, a także dostosowanie Ustawy o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów do systemu kształcenia dwustopniowego. Izba Architektów proponowała też dopuszczenie do dobrowolnego członkostwa w Izbie absolwentów uczelni architektonicznych, w celu ułatwienia im odbywania praktyk za granicą (np. w Wielkiej Brytanii i Irlandii). Ostateczny kształt ustawy nie uwzględnia uwag zasugerowanych przez samorząd zawodowy architektów.
Piotr Rożen, Wiceprezes ds. Legislacji Krajowej Rady Izby Architektów, twierdzi:
Zadaniem Izby Architektów jest między innymi sprawowanie pieczy nad wykonywaniem zawodu architekta, dbanie o przestrzeganie zasad etycznych oraz tym samym o jakość i ład otaczającej nas wszystkich przestrzeni. Zmiany, jakie wprowadza ustawa uniemożliwiają nam tę kontrolę i nie uwzględniają wielkiej odpowiedzialności, jaka spoczywa na architektach, jako przedstawicielach zawodu zaufania publicznego. Według ustawy uznawanie kwalifikacji zawodowych absolwentów wydziałów architektonicznych, którzy uzyskali tytuł „inżynier architekt” (I stopień nauczania) i posiadają uprawnienia budowlane w ograniczonym zakresie w specjalności architektoniczne,j będzie należało do Izby Inżynierów Budownictwa, a nie jak wskazywałaby logika w Izbie Architektów.
Pełny tekst ustawy oraz nowelizacji dostępny jest na oficjalnej stronie internetowej Izby Architektów
www.izbaarchitektow.pl oraz Sejmu RP
orka.sejm.gov.pl/proc6.nsf/opisy/749.htm. Zmiany omówione w informacji dotyczą art. 1 pkt 2 Ustawy o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów i art. 2 ust. 2 pkt 4 ustawy – Prawo budowlane.
